De zaak Myriam Van Moffaert

Professor Van Moffaert is een internationaal erkende autoriteit op het gebied van de psychosomatiek. Begin ’96 kwam zij in opspraak toen enkele collega’s klacht indienden bij de universitaire overheid over het dubieus beheer van financiële rekeningen en het gesjoemel met onderzoeksresultaten. Omdat de ontkenning van Van Moffaert niet overtuigend was vroegen UZ en RUG aan het Hoog Comité van Toezicht om zich over deze zaak te buigen, waarop in februari een administratief onderzoek werd ingesteld naar valsheid in geschrifte, oplichting en verduistering. Als voorlopige maatregel werd aan prof Van Moffaert de toegang tot de psychiatrische kliniek K13 ontzegd en werden haar financiële bevoegdheden bevroren. Haar overige taken mocht ze gewoon verderzetten.

Toen het lopende onderzoek echter in mei in de pers uitlekte, diende de RUG begin juni een klacht in bij het parket van Gent. Op 14 juni werd prof Van Moffaert dan aangehouden, op last van onderzoeksrechter Martin Minnaert, omdat ze het strafrechtelijke onderzoek tegen haar ondermijnde. Na intense ondervragingen werd ze vier dagen later reeds vrijgelaten, nog vooraleer ze voor de raadkamer moest verschijnen, op voorwaarde dat ze zich beschikbaar hield en het onderzoek niet langer zou hinderen.

Beschuldigingen

Prof Van Moffaert zou o.a. onderzoeksgegevens hebben vervalst in de hoop daardoor subsidies van het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek te verwerven. Kern van de zaak lijkt echter een principe-kwestie: de universiteit stelt dat proffen naast hun inkomen als hoogleraar enkel recht hebben op één extra inkomen. Uitzonderlijk kan dit uit een privé-praktijk voortvloeien, maar meestal betreft het hier een kliniekvergoeding. Alle overige vergoedingen moeten zij afstaan aan de RUG. De reglementering is echter niet altijd even helder, wat verschillende interpretaties mogelijk maakt. Er zijn wel meer proffen die oordelen dat wat men buiten de werkuren verdient (vb. met lezingen) integraal henzelf toekomt. In het geval van Van Moffaert zijn er echter ook duidelijke overtredingen. Zo heeft zij heel wat geld verdiend door in eigen naam contracten af te sluiten met farmaceutische bedrijven. Die contracten liet zij met RUG-personeel en -middelen uitvoeren, zonder alles door te storten in de universiteitskas. Sinds 1990 zou ze op die wijze 9 miljoen BEF hebben achtergehouden. Volgens haar advocaat betreft het slechts 3 miljoen. De toekomst zal uitwijzen of ze dit bedrag ooit daadwerkelijk zal moeten terugbetalen.

Een jaar geleden greep aan onze Alma Mater reeds een gelijkaardige affaire plaats: toen werd de internationaal gekende toxicoloog Aubin Heyndrickx door de correctionele rechtbank veroordeeld tot één jaar voorwaardelijke celstraf en een boete van 160.000 BEF, wegens valsheid in geschrifte en oplichting, waardoor hij tussen 1985 en 1990 zo’n 4 miljoen BEF rijker werd.

Kapersnest

Deze ‘armzalige’ miljoentjes verdwijnen echter in het niets als men de tientallen of zelfs honderden miljoenen franken in ogenschouw neemt die de RUG door de jaren heen door de vingers zijn geglipt. Er cirkelt namelijk een zwerm vzw’s rond de RUG die door vakgroepen of individuele proffen werden opgericht om makkelijker contracten met de privé-sector te kunnen afsluiten. Reeds in 1992 stelde de socialistische overheidsvakbond ACOD de misbruiken aan de kaak: zo kunnen deze vzw’s over infrastructuur en personeel van de universiteit beschikken (tegen een belachelijk lage vergoeding), terwijl ze de vaak aanzienlijke sommen geld die ze met de onderzoeksopdrachten binnenrijven naar de eigen (zwarte) kassen afleiden. Na deze klachten hield de RUG grote kuis in eigen rangen, wat het totaal aan afdrachten van de vzw’s aan de Alma Mater van 270 miljoen in ’92 deed aangroeien tot 1,17 miljard in ’95! De Vlaamse Raad droeg ook haar steentje bij door in ’95 een decreet uit te vaardigen waarin deze vzw-structuren rond universiteiten werden behandeld. Hierdoor moesten alle vzw’s worden geregulariseerd en verloren zelfs 10 van de 66 vzw’s aan de RUG hun bestaansrecht. Volgens het ACOD wordt het decreet echter niet strict toegepast en ontbeert de RUG jaarlijks nog steeds zo’n 100 miljoen BEF. De juridische dienst van de RUG wimpelt deze nieuwe aanklacht echter af als een verschil in interpretatie van het decreet. Net zoals Van Moffaert ook haar eigen interpretatie geeft aan de universitaire spelregels?